Kościół św. Józefa w Zabrzu, arch. Dominikus Böhm
Dominikus Böhm (1880-1955) był niemieckim architektem, który działał głównie w Kolonii i okolicach. Tak się jednak złożyło, że w okresie międzywojennym zaprojektował kilka budynków w niemieckim wówczas Zabrzu. Böhm znany jest przede wszystkim jako budowniczy kościołów i członek Ruchu Liturgicznego. Chyba najbardziej znanym jego przedstawicielem był ksiądz Romano Guardini, autor książki "O duchu liturgii". Postulatami zwolenników odnowy liturgii była między innymi służebna rola architektury - budynek kościoła miał nie być celem samym w sobie, lecz właściwą oprawą dla Mszy św., a także budowanie poczucia wspólnotowości wśród wiernych. Założenia te próbował wdrożyć Böhm w swoich realizacjach, a później były wyjściem do postanowień Soboru Watykańskiego II.
Świątynia była budowana w latach 1930-1931. Böhm zaprojektował ją stosując jedynie archetypiczne formy architektoniczne, unikając jakichkolwiek nawiązań stylowych. Można powiedzień, że kościół jest bardzo minimalistyczny, a jedynym urozmaiceniem są łuki. Wejście do kościoła zostało zmienione względem pierwotnego projektu (które jest na nim rozwiązane podobnie do wcześniejszego kościoła Böhma w Leverkusen). Przejście ze sfery profanum do sfery sacrum odbywa się przez arkadową ścianę, za którą znajduje się kwadratowy dziedziniec z krzyżem po środku.
Kościół jest pod względem funkcjonalnym rozwiązany wzorcowo. Układ jest nawiązaniem do barokowych kościołów ścienno-filarowych. Wierni zgromadzeni są w nawie głównej. Nawy boczne pełnią przede wszystkim funkcję komunikacyjną, a także mieszczą boczne ołtarze. Prezbiterium jest wyniesione wysoko ponad nawę, dzięki czemu ołtarz główny jest bardzo dobrze widoczny. Kompozycja prezbiterium jest bardzo czytelna i podporządkowana okręgowi - symbolowi doskonałości. Nad ołtarzem znajduje się Oko Opatrzności, a bezpośrednio między nimi krąg z lampek.
Na archiwanym zdjęciu widać, w jaki sposób światło naturalne może być wspomagane światłem sztucznym, które oświetla od spodu tylne arkady. Tworzy to jeszcze lepszą oprawę dla sprawowanej liturgii.
Przy okazji tematu światła warto wspomnieć, że kościół nie jest orientowany. Znajduje się na osi ulicy i takie umiejscowienie skutkowało skierowaniem go w kierunku północnym. Jednak okna w kościele nie są umieszczone symetrycznie - w elewacji zachodniej znajdują się jedynie małe, okrągłe okienka, natomiast kościół jest oświetlony światłem ze wschodu. Kierunek ten jest utożsamiany z przychodzącym Panem i od zawsze był najważniejszy w liturgii chrześcijańskiej.
Pod prezbiterium znajduje się jeszcze kruchta i zakrystia. Na tym niższym poziomie możliwe jest również obejście ołtarza głównego.
Kościół w Zabrzu można uznać za jedno z największych osiągnięć architektury sakralnej dwudziestolecia międzywojennego i mamy wielkie szczęście, że możemy go podziwiać nie wyjeżdżając z Polski. Pozycja obowiązkowa podczas wizyty na Śląsku!
Zaloguj się
Zarejestruj się
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
.